18 september 2015
Anna + Annie = moeder
Eigenlijk had ik twee moeders. Anna en Annie. Alletwee werkten ze bij een krant. Alletwee hielden ze ervan andere mensen op stang te jagen. Ze leerden mij om niet altijd te doen wat een ander van je wil. Je mag vrij zijn en plezier hebben en het leven bezingen en vieren. Alletwee leefden ze met een dierbaar persoon, die in tijden manisch depressief was. De schrijfster Annie, na haar jeugd: in de laatste jaren van het leven van haar man. Mijn moeder in bepaalde periodes tijdens haar jeugd. Het betrof haar moeder.

Afgelopen zomer 2015 hoorde ik de vriendelijke Annejet van der Zijl bij Zomergasten spreken. Zij heeft de prachtige biografie ANNA geschreven. In het gezin waar Annejet vandaan kwam waren de boeken van Annie M.G. Schmidt uit den boze. Haar ouders werkten binnen het onderwijs wat het nog vreemder maakt. Annie Schmidt werd in één woord gevangen: ordinair, en meteen de deur uitgeschopt. Annie zou rolbevestigend zijn geweest met Jip en Janneke. Nooit eerder gehoord. Is me nooit opgevallen. Als je in de grotemensenwereld leeft ontdek je steeds meer hoe verschillend mensen zijn en hoe met een enkel woord prachtige ontdekkingen (lees:mensen) buiten de deur worden gehouden.

Ik denk dat het meer ging om de aanmoediging van opstandig zijn. "Kind kom voor je vrijzijnrechten op. De grote mensen zijn knettergek. Het is maar dat je het weet."

Op veel middelbare scholen word je gedrild en moet je doen wat je wordt opgedragen. Je wordt ook nog eens beoordeeld en iedereen hijgt in je nek.(Zo heeft de schrijfster van dit stukje haar middelbare school en de vooropleiding van de balletacademie ervaren.)
Op een kunstacademie mag het weer wel, daar moet het zelfs. Val die grotemensenbende aan met je beeldtaal. Maak het groot of juist heel klein! Daar wordt opstandigheid omarmd, maar moet je weer oppassen dat je later buiten de academie geen slaaf wordt van je eigen succesformule en aan het herhalen gaat. Maniërisme liefst vermijden! Waarom? Om niet in herhaling te treden. Creativiteit bloeit in de vrije zone van nieuwe richtingen, nieuwe wegen, onbetreden gebieden, onvoorspelde spelingen der natuur. Creativiteit is levenskracht. Is zuurstof voor de longen en de aarde, is overleven voor zuurstofminnaars.

In het boek Anna lees je dat de man van schrijfster Annie in de laatste maanden van zijn leven zwaar depressief was. Schrijven kan een prachtig redmiddel zijn om je staande te houden in een wereld die aan afbraak doet. Alle schaduw heeft licht nodig om te bestaan, maar niet andersom. Hoe deed ze het, dat schrijven? Kwamen al die verhalen zomaar uit de lucht vallen? Daarover een andere keer meer. Zij heeft zichzelf en een generatie bevrijd, een mooie keuze om het leven te omarmen.

21 september 2015
Nader bericht
Wilfried de Jong had door kunnen vragen tijdens het gesprek met de zomergast. Kan je Annie M.G. Schmidt wegzetten als ordinair? Hoe heeft Annejet haar onderwerp ervaren nadat ze het boek Anna had voltooid?